frazeologia

W tym miejscu dowiesz się wszystkiego o polskich związkach frazeologicznych: skąd się wzięły, co znaczą, jaką mają postać, czy można je odmieniać lub w jakich kontekstach mogą być użyte.

  • rozwojowe miasto

    24.10.2023
    24.10.2023

    Dzień dobry, niedawno sformułowano zarzut pod adresem naszej nazwy, że „nie do końca jest po polsku”. Chodziło o przymiotnik rozwojowy. Stąd pytanie: czy rozwojowe miasto to poprawna konstrukcja? Bardzo proszę o możliwie szybką odpowiedź.

    Pozdrawiam

  • wpaść w niemiecką dziurkę

    20.10.2023
    20.10.2023

    W gwarze chełmińskiej występuje frazeologizm „wpaść w niemiecką dziurkę”, czyli 'zakrztusić się, udławić się'. Czy wiadomo, jaka jest jego geneza?

  • Rozbiór logiczny

    12.10.2023
    12.10.2023

    Dzień dobry,

    proszę o rozstrzygnięcie dyskusji z forum nauczycieli języka polskiego: jaką funkcję pełni określenie w mieście w zdaniu Ola piecze najlepsze ciasta w mieście. Zdania grupy są podzielone:

    – okolicznik miejsca w grupie orzeczenia

    – przydawka (rozwinięta).

    Dziękuję:)

  • komuś się nie przelewa

    7.10.2023
    7.10.2023

    Dzień dobry, zastanawia mnie etymologia powiedzenia ,,nie przelewa się”. Czy chodziło w nim o to, że z powodu trudnej sytuacji finansowej nie przelewa się np. trunek? W znaczeniu, że nie pije się alkoholu, nie biesiaduje się. A może istnieje zupełnie inne wytłumaczenie?

  • Okolicznik, dopełnienie, a może jeszcze coś innego?

    2.10.2023
    2.10.2023

    Dzień dobry, w zdaniu: „ma mieć na pieczy” określenie na pieczy będzie okolicznikiem miejsca czy dopełnieniem?

    Bardzo dziękuję za odpowiedź.

  • Kalka składniowo-frazeologiczna z angielszczyzny

    29.09.2023
    29.09.2023

    Dzień dobry,

    ostatnio coraz częściej słyszę zdania z przyimkiem „o” sformułowane w sposób, który bardziej przypomina mi język angielski niż język polski. Przykładem może być sytuacja, w której ktoś personalnie odbiera coś, co w ogóle go nie dotyczy i jakaś inna osoba mówi „To nie jest o tobie” ("This is not about you"), tj. „Tu nie chodzi o ciebie”. To pierwsze zdanie wydaje mi się bardzo dziwne. Czy jest poprawne i czy ta konstrukcja istnieje w języku polskim od dawna?

  • skutecznie uniemożliwić

    29.09.2023
    29.09.2023

    Czy wyrażenie „skutecznie uniemożliwić” jest poprawne?

  • zaprosić w podróż (?)

    28.09.2023
    28.09.2023

    Szanowna Poradnio!

    Czy można kogoś zaprosić w podróż? Czy jest to niepoprawne wyrażenie?

    Pozdrawiam

    Mira

  • stanąć/stać na podium

    29.06.2023
    29.06.2023

    Czy wyrażenie „stanąć na najwyższym podium” zawiera elipsę (stopniu podium)?

    Z góry dziękuję

    D.

  • poukładać sobie coś w głowie

    25.06.2023
    25.06.2023

    Szanowna Poradnio,

    czy wyrażenie „poukładać sobie coś w głowie” (chodzi o jakieś przeżycia, wydarzenia, o przemyślenie wszystkiego) jest poprawne? Czy nie jest to np. kalka z angielskiego?

    Z wyrazami szacunku

    Czytelnik

  • obrastać w piórka
    19.06.2023
    28.05.2014
    Witam,
    bardzo proszę o wyjaśnienie, co oznacza zwrot obrastać w piórka. Internetowy słownik języka polskiego podaje, iż oznacza to 'bogacić się'. Są jednak też opinie, iż zwrot ten znaczy też 'zdobyć pewność siebie, pychę' czy nawet 'być aroganckim'. Bardzo proszę o odpowiedź.
    Pozdrawiam,
    Karolina Maj
  • status wyrobu medycznego

    16.06.2023
    16.06.2023

    Szanowni Państwo,

    dla mojego klienta z branży e-commerce chcę stworzyć kategorię produktów zawierającą poduszki ortopedyczne. Klient twierdzi, że kategoria powinna nosić nazwę: „Poduszki o statusie medycznym”. Jednak takie sformułowanie wydaje mi się (czy podświadomie?) niepoprawne językowo.

    Czy można napisać: „poduszka o statusie medycznym”? A może raczej: „poduszka o statusie WYROBU medycznego”? Czy przedmiot może mieć „status medyczny”?

    Z góry dziękuję za pomoc i pozdrawiam

    Michał Gawlik

  • Ocena poprawności wypowiedzenia

    11.06.2023
    11.06.2023

    Czy poniższe zdanie jest sformułowane poprawnie:

    Od miesięcy debatujesz ze sobą, czy smaczny sen wart jest ryzyka [wystąpienia?] przerażających zaburzeń poznawczych, które pociągają za sobą leki?

  • psychologiczny a psychiczny

    10.06.2023
    10.06.2023

    Mam wrażenie, że przymiotnik „psychologiczny” jest stosowany błędnie w wyrażeniach typu: „mechanizmy psychologiczne” czy „odporność psychologiczna”. Czy nie chodzi tu o mechanizmy i odporność „psychiczną”?

  • jubileusz + czego

    10.06.2023
    10.06.2023

    Dzień dobry, czy forma „uroczystość jubileuszu [tutaj imię i nazwisko danej osoby]”, na przykład „uroczystość jubileuszu Tomka Sawyera”, jest poprawna? Czy Tomek Sawyer może być posiadaczem uroczystości? Czy może w takim wypadku należałoby traktować jego samego jako wydarzenie? A może jednak poprawną wersją jest sformułowanie: „uroczystość jubileuszu [jakiegoś wydarzenia np. urodzin] Tomka Sawyera”?

  • obok rzeki

    3.06.2023
    3.06.2023

    Mam pytanie dotyczące wariantów „nad rzeką” — czy można powiedzieć, że coś dzieje się „obok rzeki”, np. „Festiwal odbędzie się obok rzeki”? Chyba nie ma nic niepoprawnego w tej wersji, ale nadal sprawia wrażenie, że coś jest nie tak.

  • zdatny/nadający się do recyklingu

    1.06.2023
    1.06.2023

    Dzień dobry, chciałbym się zapytać o poprawność sformułowania „przydatny do recyklingu”, które wpadło mi w oko na etykiecie keczupu. Osobiście napisałbym „zdatny do recyklingu”, „przydatny” nie pasuje mi w tym kontekście. Proszę o rozstrzygnięcie kwestii poprawności tego sformułowania.

    Dziękuję serdecznie i pozdrawiam.

  • gość nie w porę gorszy (od) Tatarzyna

    31.05.2023
    31.05.2023

    Dzień dobry,

    znaczenie przysłowia „gość nie w porę gorszy Tatarzyna" raczej nietrudno odczytać, zastanawia mnie jednak jego składnia. Dlaczego słowo Tatarzyn występuje tam w dopełniaczu (albo bierniku)? Spotkałam się co prawda z formami, w których jest „gorszy od Tatarzyna”, ale wydają się one nowsze i właśnie skonstruowane tak, jakby ten przyimek od miał wyjaśniać jakąś dawną i niezrozumiałą już zależność składniową. (Bo chyba nie chodzi o czasownik gorszyć?)

  • mieć czy posiadać dzieci

    30.05.2023
    30.05.2023

    Dzień dobry,

    jak poprawnie powiedzieć: „Mam dzieci” czy „Posiadam dzieci”?

    Dziękuję

  • zamknąć się w sposób słyszalny

    28.05.2023
    28.05.2023

    Dzień dobry, ostatnio czytałem w instrukcji obsługi „Zamknąć w sposób słyszalny”. O ile wiem, jest to kalka z niemieckiego hoerbar schliessen. Nie wiem czy takie sformułowanie jest w języku polskim poprawne, czy nie lepiej byłoby powiedzieć: „zamykać do usłyszenia zatrzasku” ltp.?

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego