składnia

Znajdziesz tu różnorodne informacje o budowie zdania, o wymaganiach jego składników, o szyku wyrazów w zdaniu, o właściwych formach orzeczenia i jego miejscu w zdaniu, o skrótach składniowych, o zapożyczonych konstrukcjach.

  • Forma orzeczenia

    29.05.2023
    29.05.2023

    Witam, nie chciałbym zajmować czasu, ale nie mogę rozgryźć takiej konstrukcji, gdy mówimy o grupie ludzi w której jesteśmy, np...niektórzy z nas..., część z nas... (bo w angielskim jest zachowana spójność): Część z nas robi inne rzeczy niż mówienie, ale (i tu się rozpada myśl, jeśli używamy czasowników) wypowiedzą się czy wypowiemy się..., zostaną czy zostaniemy...?

    Czy są jakieś reguły, które to wyjaśniają?

  • zapewnić

    27.05.2023
    27.05.2023

    Czy konstrukcja „zapewnić, że...” (w znaczeniu „zagwarantować”) jest błędna? Znalazłem w Poradni artykuł dotyczący nieco dziwniejszej i mniej naturalnej konstrukcji „zapewnić, ABY...”, ale nie ustosunkowano się do konstrukcji z „że”. Słowniki notują konstrukcję „zapewniać coś” jako poprawną (np. „zapewniać bezpieczeństwo”), ale czy np. zdanie „Współpracujemy z certyfikowanymi dostawcami, aby zapewnić, ŻE nasze usługi są realizowane zgodnie z europejskimi normami” jest poprawne? Czy jednak jest to kalka angielskiego „ensure that”?

    Pozdrawiam

    Marcin

  • miasto Nowy Jork

    26.05.2023
    26.05.2023

    Dzień dobry,

    jak powinno się odmieniać: „W mieście Nowym Yorku spadła przestępczość”, czy „W mieście Nowy Jork spadła przestępczość”.

    Dziękuję

    Czytelniczka

  • Interpunkcja przydawek

    24.05.2023
    24.05.2023

    Czy trzy ostatnie elementy poniższego zdania powinny być rozdzielone przecinkami? Jaka reguła o tym decyduje?

    „W 2020 r. do mieszkania wprowadził się jego dziadek architekt Stanisław”.

  • Podmiot towarzyszący

    21.05.2023
    21.05.2023

    Szanowni Eksperci,

    czy poprawne jest orzeczenie w liczbie mnogiej w zdaniach typu:

    Wiadomość o jej śmierci połączona z trudami podróży sprawiły, że Józef podupadł na zdrowiu.

    Dobroć połączona z wiarą po prostu z niej emanują.

    Niepewność połączona z nadzieją stają się nie do zniesienia.

    Zastanawiam się, czy mamy tu do czynienia z podmiotem szeregowym — „połączona” to nie jest spójnik, a zatem czy nie powinna tu się znaleźć jednak liczba pojedyncza?

    Z góry dziękuję za odpowiedź i serdecznie pozdrawiam

    Stała czytelniczka Poradni

  • dzwonić pod numer, kontakt z numerem

    19.05.2023
    19.05.2023

    Która z wersji jest poprawna „Proszę o kontakt pod numer 59 909 909” czy „Proszę o kontakt pod numerem 59 909 909”?

  • szlak + przyimek

    16.05.2023
    16.05.2023

    Dzień dobry,

    mam pytanie dotyczące poprawności użycia „nad” lub „na” w „szlak nad Morskie Oko” czy „szlak na Morskie Oko”. W różnych tekstach, głównie artykułach w prasie pojawiają się obydwie wersje i przyznam się szczerze, że zwątpiłam w swoje rozeznanie. Interesuje mnie więc, a wręcz męczy, które z nich rzeczywiście jest poprawne. Być może obydwa? I przy okazji, jeśli można prosić, to przydałaby się jakaś ogólna wskazówka ich użycia ze słowem "szlak (rozumiany jako droga)" typu szlak nad rzekę/morze/jezioro/staw itp.

    Serdecznie dziękuję!

  • Poprawność tekstu piosenki

    15.05.2023
    15.05.2023

    Dzień dobry,

    moje pytanie odnosić się będzie do bardzo popularnej ostatnio piosenki pt. „Big klamoty”, a dokładniej mam wątpliwości dotyczące związku rządu. Czy autorka zamiast „dotknij me bimbały/dotknij me klamoty” nie powinna była zaśpiewać „dotknij mych bimbałów/klamotów”? Wydaje mi się, że czasownik „dotknąć” w znaczeniu fizycznym łączy się wyłącznie z dopełniaczem, ale im częściej słyszę ten utwór, tym jestem mniej pewna swojej racji. Pozdrawiam

  • aplikować

    13.05.2023
    13.05.2023

    Na stronach z ogłoszeniami o pracy powszechnie stosowany jest czasownik aplikować (np. w formie przycisków "aplikuj" czy "aplikuj teraz"). Czy zwrot aplikować na dane stanowisko można już traktować jako normę użytkową? Jeśli tak, to czy można połączyć "aplikować" z przyimkiem "z" (np. "Aplikuj z LinkedIn")? Bardzo dziękuję za pomoc.

  • w Węgrzech (?)

    11.05.2023
    11.05.2023

    Dzień dobry!

    Co do poprawności wyrażeń „w Ukrainie” czy „w Słowacji”, zastępujących tradycyjny przyimek „na” wątpliwości nie mam. Jednakże czy forma „w Węgrzech” jest poprawna?

    Pozdrawiam

  • Użycie zaimków wskazujących

    1.05.2023
    1.05.2023

    Dzień dobry, czy w zdaniu: "Wkrótce po opisaniu sieci grzybowych zaobserwowano, że za ich pośrednictwem rośliny przesyłają między sobą węgiel, fosfor, azot czy wodę, co sugeruje, że mogą one odgrywać istotną rolę ekologiczną", zaimek "one" jest użyty poprawnie? Podobnie, czy w zdaniu: "Opisano tu opowiada twórcy pod kątem jego wielowątkowości", zaimek "jego" jest w porządku? Z logicznego punktu widzenia nie ma wątpliwości, że pierwszy odnosi się on do "sieci grzybowych", a drugi do "opowiadania", ale składniowo mogłyby odnosić się w pierwszym przypadku zarówno do sieci, jak i do roślin; a w drugim: zarówno do opowiadania, jak i do twórcy. Czy więc w tej wersji te zdania są poprawne, czy nie?

  • Dopełnienie

    28.04.2023
    28.04.2023

    Szanowni Państwo, mam wątpliwości co do funkcji wyrażenia przyimkowego "od wnuczki" w zdania: "Babcia otrzymała dziś od wnuczki Kasi trzy czerwone róże.

    Czy jest to dopełnienie (od kogo lub od czego), czy raczej okolicznik (skąd). Z góry dziękuję za odpowiedź.

    A. Nowak

  • szyk przydawki przymiotnikowej

    27.04.2023
    27.04.2023

    Szanowni Państwo!

    Skomplikowana gramatyka przydaje wdzięku językowi polskiemu. Fascynująca jest odmiana rzeczowników i przymiotników przez przypadki i liczby, ponadto szyk wyrazów jest nieco inny niż w języku angielskim, niemieckim, francuskim czy nawet w spokrewnionych i bliskich nam geograficznie językach słowiańskich. Nie jestem polonistą, ale lubię zastanawiać się nad urokiem naszej mowy ojczystej. Przychodzi mi tu na myśl moja Alma Mater, czyli Uniwersytet Warszawski. Ta prestiżowa uczelnia, która należy dzisiaj do europejskiej czołówki, działała przez pewien czas w XIX wieku jako Szkoła Główna. Z kolei w Radomiu do niedawna istniała Wyższa Szkoła Inżynierska (późniejsza Politechnika Radomska). Te przykłady pokazują, że jeśli w nazwie uczelni w języku polskim występuje jeden przymiotnik, to znajduje się za rzeczownikiem, natomiast w przypadku dwóch przymiotników jeden z nich stoi przed rzeczownikiem, zaś drugi następuje po rzeczowniku.


    Kojarzy mi się z tym także Szkoła Główna Handlowa, jedna z najlepszych szkół wyższych w Warszawie, Polsce i Europie. Studia ekonomiczne na SGH wybrało wiele osób z mojej klasy licealnej, na tej uczelni nauki pobierał też Piotrek Jeliński, z którym w lecie 2000 r. mieszkałem w jednym pokoju w Kalifornii, kiedy pracowałem w USA. Chciałbym wiedzieć, czy nazwa „Szkoła Główna Handlowa” jest poprawna, czy też powinniśmy mówić „Główna Szkoła Handlowa”? Wszyscy przyzwyczailiśmy się do nazwy „Szkoła Główna Handlowa”, jej zmiana byłaby nierealistyczna i wiązałaby się ze znacznymi kosztami. Tym niemniej ciekawi mnie, co językoznawcy sądzą na ten temat. Czy Państwa zdaniem sformułowanie „Szkoła Główna Handlowa” jest prawidłowe?

    Z góry dziękuję za Państwa odpowiedź.


    Z poważaniem

    Adrian Fröhlich

  • Szyk przydawek

    21.04.2023
    21.04.2023

    Jak powinno się mówić/pisać: badania należy wykonać przy jakości sprężonego powietrza klasy 3, czy raczej badania należy wykonać przy jakości powietrza sprężonego klasy 3? Jaka jest prawidłowa kolejność rzeczownika z przymiotnikiem?

    Zbyszek

  • Frazy przysłówkowe

    18.04.2023
    18.04.2023

    Bardzo proszę o pomoc. Czy wyrażenia typu: „z francuska”, „do syta”, „po koleżeńsku” są przysłówkami czy wyrażeniami przyimkowymi? M.

  • mój czy swój

    17.04.2023
    17.04.2023

    Czy w zdaniu Kocham ..... chłopaka zaimek dzierżawczy powinien być pierwszo czy trzecioosobowy? Kocham mojego czy swojego chłopaka? Pewnie już o tym było, ale prosiłabym o skondensowane wskazówki na temat uzusu.

    Serdecznie dziękuję

  • Następstwo czasów w polszczyźnie

    16.04.2023
    16.04.2023

    Witam, miałbym pytanie odnośnie wydarzenia z przeszłość w trakcie choroby, gdy opisujemy stan w którym byliśmy kiedyś - jak zapisać takie zdanie:

    "I wiedzieliśmy, że nie możemy tego zmienić." czy "I wiedzieliśmy, że nie mogliśmy tego zmienić."

    Czy te zdania mówią o tym samym czy dla potkreślenia czasu przeszłego należy używać wszystkie czasowniki stosownie do czasu w tym wypadku "mogliśmy" zgadza się?

  • Forma zaimka względnego który

    16.04.2023
    16.04.2023

    Dzień dobry, które z poniższych zdań jest poprawne i dlaczego? To doprowadziło go do zbrodni, którą dokonał. To doprowadziło go do zbrodni, której dokonał? Dziękuję za objaśnienie.

  • mieć w funkcji czasownika modalnego

    15.04.2023
    15.04.2023

    Dzień dobry. Od czasu do czasu w wiadomościach można usłyszeć zdanie w rodzaju: "X miał powiedzieć, że...". Nie oznacza ono jednak, że X miał coś powiedzieć, ale tego nie zrobił, tylko raczej że "podobno X powiedział...". Czy to użycie czasownika "mieć" ma swoją nazwę? Od kiedy taka forma gramatyczna istnieje w języku polskim? Czy jest o niej wzmianka w programie nauczania języka polskiego?

  • Orzeczenie przy podmiocie szeregowym po raz n-ty

    14.04.2023
    14.04.2023

    Czy można użyć czasownika w liczbie i osobie odpowiadajacej tylko pierwszemu rzeczownikowi, w przypadku kiedy dotyczy kilku:

    W pokoju byłam ja, moja mama i siostra. (zamiast "byłyśmy")

    W plecaku znalazł się chleb i nóż. (zamiast "znalazły się")

    Anna

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego