słownictwo

Do herbaty z czubkiem uwaga: z czubkiem może nie, ale meniskiem herbatę jak najbardziej można nalać, bo tak się nazywa wystający nad brzeg naczynia nadmiar płynu (dokładnie: menisk wypukły, bo fizyce znane są też meniski wklęsłe).

Łukasz

Szanowni Państwo,

W dokumentach administracji publicznej ostatnio często stosuje się sformułowanie wymaga formy aneksu, w znaczeniu 'aneksowanie umowy jest wymagane/konieczne', np. Zmiana X nie wymaga formy aneksu, a jedynie akceptacji pisemnego zgłoszenia; zmiana dokumentów wymaga formy aneksu do umowy.

Zastawiam się czy jest to poprawne sformułowanie, czy objaw urzędniczej nowomowy. Intuicja językowa podpowiada mi, że raczej należałaby napisać zmiana wymaga aneksowania umowy.

E.D.

Szanowni Państwo,

zwracam się do Państwa z pytaniem, co językoznawcy sądzą o wyrażeniu mieć seks, które jest zapewne dosłownym tłumaczeniem angielskiego to have sex, a z którym coraz częściej spotykam się w języku polskim. Zadaję to pytanie, bo forma mieć seks razi mnie, zdaje się zakładać bierność, a nawet mam wrażenie, że zamienia seks w towar. Zwracam też uwagę, że na tłumaczenie have jako mieć, mimo że nie piszemy w przekładach mieć śniadanie”.

Z wyrazami szacunku,

Jakub Jędrusiak

Dzień dobry,

proszę o wskazanie rodzaju błędu językowego w poniższym określeniu: - 25% taniej 

Czy jest to tautologia, ponieważ "-" i  taniej pozostają w stosunku wyrazowym współrzędnym? Czy może nie jest to błąd?

Pozdrawiam

Joanna

Szanowni Państwo!

Intryguje mnie zdanie: Modlę się, abyś teraz usunął ze mnie każdą pojedynczą wadę charakteru. Czy poprawne jest sformułowanie każdą pojedynczą?

Z poważaniem – Dociekliwy

Odnośnie niebawem: wprawdzie za niebawem to błąd, ale niezabawem chyba kiedyś istniało, czego dowodzi bajka Krasickiego „Jagnię i wilcy”:

Zawżdy znajdzie przyczynę, kto zdobyczy pragnie.

Dwóch wilków jedno w lesie nadybali jagnię;

Już go mieli rozerwać, rzekło: "Jakim prawem?"

"Smacznyś, słaby i w lesie!" – Zjedli niezabawem.

Łukasz

Szanowni Państwo,

W Rzeczpospolitej, dość cenionej gazecie przeczytałem, że "40 proc. doktorantów obrania prace doktorskie". Czy taka postać czasownika jest w ogóle poprawna? Myślałem, że można w czasie teraźniejszym powiedzieć tylko, że broni prace doktorskie.

Z poważaniem,

Łukasz

Dzień dobry, w Poznaniu nalewamy herbatę po poznańsku, czyli po brzegi, żartobliwie mówimy, że to po to, żeby się już cukier nie zmieścił. Ostatnio określiłam to, jako nalane z czubkiem, mając w głowie analogię do czubatej łyżeczki cukru, czyli nagranej do pełna, tak, że już więcej by się przesypywało/wylewało. Oczywiście z logicznego punktu widzenia płyn nie bardzo może mieć czubek, ale czy stosując tutaj sobie analogię do czubatej łyżeczki popełniłam błąd czy jednak mogę tak powiedzieć?

Dzień dobry!

Ostatnio często w mediach pojawia się słowo szuria. Dotyczy zwykle ludzi o skrajnych, niezbyt mądrych poglądach. Czy używając tego słowa, porównujemy tych ludzi do osób chorych psychicznie, czy po prostu ich bez kontekstu obrażamy?

Przygotowujemy do wprowadzenia program informatyczny, który działa na zasadzie „dataminingu”. Nie znajduję w języku polskim właściwego określenia dla tej nazwy. Polega to na kopaniu w danych, coś jak górnictwo informacyjne – przekopywanie się przez bazy danych. Czy istnieje jakieś polskie określenie takiej działalności, czy też konieczne jest zastosowanie definicji opisowej? Wdzięczny będę za odpowiedź.

Serdeczności

Grzegorz Łenczyk

Ostatnio w internecie zauważyłem słowo cerubowana w zdaniu podeszwa cerubowana antypoślizgowa i olejoodporna, jednak nie mogę nigdzie znaleźć znaczenia tego słowa.

Było ono na stronach z specjalnymi butami np. na Allergro BUTY WOJSKOWE DESANT III SKOCZKI GROM SKÓRA ASG.

Szanowni Państwo!

Ktoś niepowołany włamał się na serwer, skopiował jakieś dane i je upublicznił lub sprzedał. Można powiedzieć, że je wykradł, bo uzyskał nieuprawniony dostęp do plików. U nas natomiast używa się jest na to nieprecyzyjnych określeń typu wyciek lub przeciek. Wyciekły dane – same sobie gdzieś wyciekły? I gdzie tak sobie pociekły? Co sądzą o tym poloniści?

Z poważaniem – Meszuge

Czy  za niebawem  (oznaczające w sumie to samo, co  niebawem) jest dopuszczalne i czy jest jakaś różnica (np. w ekspresji)? A może pisać łącznie,  zaniebawem, jak poniewczasie czy pozawczoraj?

Spotyka się też słowo zapojutrze (np. „jutro już zaczniesz siadać, zapojutrze zaś z wozu się będziesz wyrywał”). Czy jest ono zbudowane poprawnie, czy odnotowują je jakieś słowniki i czy oznacza to samo, co pojutrze, czy za więcej niż dwa dni?

Szanowni Państwo,

ostatnio będąc na mazurach z rodziną użyłem wyrażenia  podniecać ogień, mając na myśli że trzeba dorzucić drewna do ogniska żeby je podtrzymać. Rodzina była zaskoczona tą formą. 

Czy takie wyrażenie istnieje  i czy poprawnie go użyłem?

Z góry dziękuję za odpowiedź.

Jest takie pojęcie angielskie  prescriptive maintenance. Jak jest poprawniej w języku polskim:

1) preskryptywne utrzymanie ruchu, czy też
2) preskrypcyjne UR

Pozdrawiam

RN

Dzień dobry,

Przepraszam za wcześniejszy błąd. Czy istnieje w języku polskim określanie czasu rocznikowo, mówiąc 2 lata starszy myślę o liczbie roczników, nie tylko 24 miesiące, dwa lata temu w znaczeniu rocznikowym? Czy może tak być, a sytuacja definiuje o jakie znaczenie chodzi?

Życzę zdrowia.

Szanowni Państwo!

Czy we współczesnej (2018 rok) publikacji książkowej poprawne jest użycie w zdaniu: „Przekonaliśmy się, że musimy bezwarunkowo w głębi swego jestestwa przyznać, że...” – czegoś takiego, jak jestestwo? Czy może jest to stylizacja na jakąś staropolszczyznę?

Z poważaniem – Garbowska

Szanowni Państwo,

W ustawie z dnia 2 marca 2020 r. popularnie zw. tarczą antykryzysową w art. 15x ust. 2 pkt 7 mowa jest o świadczeniu czynności bankowych. Czy ten zwrot jest poprawny? Zwykle mówi się o świadczeniu usług bądź wykonywaniu czynności.

W tej samej ustawie mówi się, że „… wynagrodzenie było wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłaszanego przez Prezesa GUS” (art. 15g ust. 7 i in.). Czy prezes może ogłosić wynagrodzenie czy raczej wysokość wynagrodzenia? Aneta

Szanowni Państwo!

Jakaś dziwna maniera nastała, by zamiast zastanowić się lub rozważyć jakiś problem / temat / zagadnienie, ludzie się nad nim pochylają.  Chciałbym pochylić się nad zagadnieniem kart graficznych. Co to jest? Po jakiemu? Po co? Dlaczego?

Jaki jest stosunek profesjonalistów do tego dziwoląga?

Z poważaniem - Dociekliwy

Szanowni Państwo,

proszę o rozwianie wątpliwości, na którą nie znalazłem satysfakcjonującej i jednoznacznej odpowiedzi w słownikach.

Czy podobnie jak w języku włoskim słowo eklezjalny wskazuje na aspekt duchowości, nie przywołując konotacji prawnej, kanonicznej, hierarchicznej, które z kolei są ściśle związane z terminem kościelny? I czy tym samym można określić ludzi świeckich mianem jednostek pozaeklezjalnych?

Z pozdrowieniami,

Miłosz