słownictwo
-
diukowa
22.11.202315.11.2023Mam problem z zapisem tytułu diuk w rodzaju żeńskim. Czy poprawna forma brzmi diukowa? W polskiej literaturze często stosuje się ten tytuł zamiennie z księciem, co wydaje mi się niezbyt fortunnym zabiegiem, ponieważ słowa prince i duke w języku angielskim mają osobne znaczenie.
Pozdrawiam.
-
fitografia
20.11.202320.11.2023Co to jest fitografia, i jaki ma związek z fotografią?
-
po 7. miesiącu
19.11.202319.11.2023„po” — odniesienie do czasu.
Pytanie może i filozoficzne, ale co dokładnie oznacza/jak rozumieć stwierdzenie:
Coś jest dozwolone „po 7. miesiącu” [rozpoczętym czy ukończonym?], np. Dziecko może spożywać coś po 7. miesiącu. Czyli dziecko ma 7 miesięcy i jeden dzień [i to już jest ten moment „po”], czy ukończony 7. miesiąc [dopiero po minięciu pełnego miesiąca jest „po”]?
Dla mniej bardziej zrozumiałe byłoby w tym przypadku zapisanie „od 8. miesiąca”.
W odniesieniu do godziny, np. po 16-tej to 16:15 i każda późniejsza godzina jest już właściwym czasem, nie czekam do godziny 17:00 [do minięcia pełnej godziny 16:00 aby coś rozpocząć].
-
smażyć bez tłuszczu
19.11.202319.11.2023Czy określenie „smażyć bez tłuszczu” jest wewnętrznie sprzeczne? Czy lepiej napisać „piecz wrap na suchej patelni”?
Z góry dziękuję
D.
-
Gościni
17.11.202313.12.2021Szanowni Państwo,
chciałabym ponowić temat poprawności językowej wyrazu gościni. Od ostatniego wpisu w poradni o tym słowie minęło dziesięć lat. Czy gościni zagościła w polszczyźnie oficjalnej? Jak postrzegać tę żeńską formę? Czy jest ona w jakikolwiek sposób nacechowana? Będę bardzo wdzięczna za odpowiedź.
Z wyrazami szacunku
KR
-
testament
14.11.20239.11.2023Dzień dobry,
czy użycie słowa testament w znaczeniu «dowód czegoś» jest poprawne? Np. jako testament siły, jak w tym wypadku:
"""
Adam Bielan podkreślił, że powstanie w getcie "było znakiem nadziei dla świata, że Żydzi nie odejdą w noc w milczeniu". - Będą walczyć o przeżycie i o wartości, które czynią nas ludźmi. To testament siły, jakim jest solidarność i wspólnota - skonkludował eurodeputowany PiS.
"""
-
na szydełku
14.11.202310.05.2023Dzień dobry,
spotkałam się twierdzeniem, że sformułowanie „robić na szydełku” jest błędne i że powinno się mówić np. „zrobione szydełkiem”. Czy to prawda?
Pozdrawiam
Marta Kisiel
-
pamięci rodziny Ulmów
11.11.202311.11.2023Jak poprawnie napisać: Pamięci rodziny Ulmów czy Pamięci rodzinie Ulmów.
-
rzeczułka
11.11.202311.11.2023Dzień dobry,
w sztuce I.Witkiewicza „Szewcy” użyto słowa „rzeczułki” w objaśnieniu, w notatce na dole - w znaczeniu zdrobnienia od rzeczy. W słownikach internetowych znajduję jedynie powiązanie tego wyrazu z wyrazem „rzeka”. Czy zatem poprawne jest wciąż stosowanie na co dzień słowa „rzeczułki” w znaczeniu zdrobnienia od rzeczy? A może to już archaizm? Bardzo mi się to słowo podoba i mam ochotę je popularyzować. Proszę uprzejmie o odpowiedź.
Z poważaniem
Anna
-
dojechać/dojść + dokąd
8.11.20238.11.2023Szanowni Państwo,
mam pytanie dotyczące czasowników dojechać oraz dojść. Czasowniki te łączą się z wyrażeniem do czegoś. Czy w przypadku miejsc takich jak poczta, rynek, lotnisko, dworzec, przystanek, uniwersytet należy użyć przyimka do czy też może przyimka na? Która forma pytania jest poprawna: Jak dojechać na dworzec? czy Jak dojechać do dworca?
Z poważaniem
stała czytelniczka
-
rudera
8.11.20238.11.2023W SJP prof. Doroszewskiego widnieje hasło rudera jako plurale tantum, rzeczownik dawniej oznaczający gruzy. Jaka jest pełna odmiana tego wyrazu? Mam przede wszystkim wątpliwości co do dopełniacza, mianowicie czy powinien brzmieć on „(tych) ruder” czy „(tych) ruderów”; udało mi się znaleźć w „Wacława dziejach” Stefana Garczyńskiego fragment sugerujący drugi wariant („Prócz strachów, zwykłych samotności dzieci, / Pająka, dawnych ruderów strażnika, / Sowa czasami w gmach ten nocą wleci, / I słychać smutne krzyczenie puszczyka”), ale nie wiem, czy wyczerpuje to temat.
-
hucpa
7.11.20237.11.2023Szanowni Państwo,
chciałbym zwrócić Państwa uwagę na pewną ciekawostkę językową, którą ostatnio zauważyłem. Słowo hucpa jest używane w polszczyźnie, ale jego znaczenie zdaje się różnić od tego, które można znaleźć w słownikach. Zamiast oznaczać «bezczelność», słowo to jest często używane w znaczeniu «granda, awantura». Sądząc po kontekstach, w jakich słowo hucpa pojawia się w mowie potocznej, można odnieść wrażenie, że jest ono mylone z innym słowem, a mianowicie heca.
Ciekawi mnie Państwa opinia. Czy słowniki odnotują nowe znaczenie?
Z poważaniem,
Gutkiewicz
-
wydarzenia najbliższych miesięcy
7.11.20237.11.2023Szanowni Państwo, czy sformułowanie „najważniejsze wydarzenia najbliższych miesięcy” jest prawidłowe? Czy zawiera ono błąd logiczny i sugeruje, że wydarzenia „należą” do wspomnianych miesięcy i w ten sposób nie należy mówić?
-
kompensacja i rekompensata
6.11.20236.11.2023Dzień dobry,
chciałabym się zapytać o różnicę pomiędzy słowami kompensacja i rekompensacja, skoro oba wyrazy odnoszą się do wyrównywania jakiegoś braku. Czy zatem można stosować je zamiennie?
-
Zgoda realnoznaczeniowa przy rzeczownikach dwurodzajowych
5.11.20235.11.2023Czy gramatyczna zasada dopasowania rodzaju podmiotu i orzeczenia w języku polskim nie obowiązuje w niektórych sytuacjach? Np. w zdaniu „premier powiedziała...” podmiot jest rodzaju męskiego, a orzeczenie żeńskiego. Podobnie jest z towarzyszącym rzeczownikowi przymiotnikiem. W sformułowaniu „polska dyrygent” gramatyczny rodzaj przymiotnika i rzeczownika są różne. Jeżeli powyższe przykłady są poprawne językowo, to w jakich sytuacjach możemy złamać zasadę dopasowania rodzaju do rzeczownika? Czy np. poprawne będzie zdanie „Znany osoba powiedział...”?
-
świadek koronny
4.11.20234.11.2023Skąd pojawił się w polszczyźnie termin świadek koronny? Sama instytucja ma ponoć korzenie w prawodawstwie anglosaskim, ale tam nazywa się „King's/Queen's evidence” (czyli „świadek króla/królowej”), ewentualnie "state's evidence" w Ameryce („świadek stanu” albo „państwa”). Czy nasz zwrot jest wobec tego kalką z innego języka (np. niemieckiego „Kronzeuge”)?
-
służebnica Boża czy sługa Boża
3.11.20233.11.2023Dzień dobry.
Która forma jest poprawna: Sługa Boża Kunegunda Siwiec czy Służebnica Boża Kunegunda Siwiec?
Dziękuję i pozdrawiam,
PZ
-
zmietać
1.11.20231.11.2023Podczas rozmowy z moją babcią natknąłem się na pewne słowo „zmietała”. W całym zdaniu brzmiało to tak: Kobyła się przewróciła i zmietała. Co miało znaczyć że poroniła, dlatego chciałbym się dowiedzieć czy takowe słowo istnieje, czy jest odmianą innego słowa, czy też zapożyczeniem z jakiejś gwary? Babcia pochodzi z okolic Tarnowa.
Pozdrawiam
Daniel
-
technik informatyk czy technik informatyki
28.10.202328.10.2023Dzień dobry, piszę swoje CV i zastanawiam się jaka jest prawidłowa odmiana „Jestem technikiem informatyki” czy „Jestem technikiem informatykiem”?
-
z kretesem
28.10.202328.10.2023Dzień dobry,
czym jest kretes występujący w powiedzeniu „przegrać z kretesem”? Czy ma coś wspólnego z kretem albo Kretą?
Z wyrazami uznania za jakże ważną działalność Poradni
Janusz Pultyn