Szanowni Państwo, czy mogą Państwo wyjaśnić znaczenie słów „niźli” i „odejma” we fragmencie „Fortepianu Szopena”?

„I byłeś, jako owa postać, którą

Z marmurów łona,

Niźli je kuto,

Odejma dłóto

Genjuszu, wiecznego Pigmaljona!”.

Z góry uprzejmie dziękuję!

Krzysztof

Pozdrawiam, czy użyte przez W. Reymonta w Chłopach słowo „płakliwy”, oznacza po prostu „płaczliwy”? Czy to jest słowo gwarowe, czy też staropolskie, tzn. kiedyś normalnie będące w użyciu? Czy pisarz je stworzył na potrzeby powieści? Bardzo dziękuję za odpowiedź.

Jestem w grupie, w której są zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Chyba nie mogę powiedzieć: „żaden z nas”, bo kobiety się obrażą. Nie mogę też powiedzieć: „żadna z nas”, bo mężczyźni się obrażą. Jak to powiedzieć?

Ktoś mi podsunął, że „żadne z nas”.

Ale żadne jest przecież w rodzaju nijakim, czy na pewno w polskim mieszana grupa przechodzi w rodzaj nijaki? Mógłbym powiedzieć: „żadne z dzieci”, ale to dlatego, że "dziecko" jest rodzaju nijakiego, tymczasem przy „żadne z nas” chyba ani kobieta, ani mężczyzna nie utożsamiliby się z rodzajem nijakim.

Szanowni Państwo, chciałbym zapytać o różnicę między słowami premiera i prapremiera. Słownik języka polskiego nie daje mi odpowiedzi na to pytanie, bo oba te słowa oznaczają pierwsze publiczne pokazanie utworu, filmu. Jaka jest zatem różnica między nimi? Z uszanowaniem stały czytelnik

Szanowna Poradnio!

Proszę o podanie poprawnej pisowni wyrażenia mąż(?)nie(?)mąż, dama(?)nie(?)dama. Dane z różnych poradni i blogów językowych są rozbieżne. Czy na ortografię ma wpływ znaczenie? Mam na myśli, że może chodzić o niepewność, czy to jest mąż, czy nie, ale może też chodzić o cechę (na wzór biało-czerwona), że np. osoba wygląda jak dama, ale zachowuje się jak (np.) kuchta; że ubiera się po męsku (mąż), ale zachowuje jak kobieta.

Człowiek prostym słowem potrafi opisać większość, bowiem to mniejszość pozostaje zagadką czekającą na odkrycie, którym ciężarem dla większości jest ignorancja lecz dla mniejszości barierą codziennego życia. Czy w przypadku „bowiem to” powinna występować inna forma: ta mniejszość? Proszę o odpowiedź.

Pozdrawiam.

Szanowni Państwo,

moje pytanie dotyczy przecinka albo jego braku w zdaniu:

"Taki rodzaj działań może, choć nie musi, osłabiać zaangażowanie w pracę(,) a tym samym jej skuteczność."

Czy przed "a tym samym" należy postawić przecinek? Czy "a tym samym jej skuteczność" należy traktować jako dopowiedzenie/wtrącenie? Czy istnieje jakaś ogólna zasada dotycząca przecinka przed sformułowaniem "a tym samym"?

Z nadzieją na odpowiedź

Czytelnik Poradni

Szanowni Państwo. Czy mogę – w kontekście kolejnych telefonów do instytucji typu szkoła (nie za częstych) używać sformowania „nie nadzwaniam się” lub „nie chciał bym się nadzwanaić”. Czy od razu jestem przekreślony? W takim razie prosił bym o poradę jakim (nie opisowym) określeniem to zastąpić.

Czy określenie „Wysadzić w powietrze”, np. budynek jest poprawne? Czy nie jest to pleonazm, skoro z kontekstu i definicji wynika, że nie jest możliwe wysadzenie np. w wodę czy ziemię?

Nazywam się Svitlana, jestem obcokrajowcem, lecz bardzo fascynuje mnie język polski.Pytanie dotyczy wyrazu frazeologicznego, a może to idiom (?), zatem co właściwie oznacza wyraz — w dobrej pralni nie krochmali się chusteczek?

Możliwe, że częściowa pisownia tego wyrazu jest niepoprawna, ale nie znalazłam żadnej wzmianki o tym wyrazie oprócz audio książki Agaty Christie "Zabójstwo Rogera Acroyda". Będę wdzięczna za wszelkie wskazówki.

Z wyrazami szacunku czytelniczka Poradni językowej.

Mamy boston teriera czy bostona teriera itd.? Bardzo dziękuję.

Szanowni Państwo, chciałbym się dowiedzieć, dlaczego profesora zwyczajnego określa się mianem zwyczajny, a doktora habilitowanego — nadzwyczajnym. Sądząc po nazwach, ten drugi powinien stać wyżej w hierarchii od pierwszego, bo nadzwyczajny znaczy więcej niż zwyczajny, a przecież w rzeczywistości jest chyba odwrotnie. Z uszanowaniem stały czytelnik Poradni

Dzień dobry!

Chciałabym uprzejmie poprosić o sprawdzenie treści mojego zaproszenia ślubnego:

[Nazwiska narzeczonych]

z radością zapraszają

Sz.P. …………………………………………………………..

na uroczystość zawarcia Sakramentu Małżeństwa,

która odbędzie się

14 sierpnia 2024 roku o godzinie 16:00

w Kościele pw. Św. Mikołaja w Mosinie.

Po uroczystości Zaślubin, w imieniu Rodziców i własnym,

Serdecznie zapraszamy na przyjęcie weselne do „Gościńca Niezapominajka” w Dalewie.

Mam wątpliwości dotyczące poprawności frazy "na uroczystość zawarcia Sakramentu Małżeństwa". Czy nie powinno zostać zmienione na "uroczystość zawarcia związku małżeńskiego" lub "uroczystość Zaślubin" ?

Dzień dobry,

pracuję w branży w której wymiennie stosuje się słowa klarowny i transparentny (w kontekście opisu wyglądu cieczy). Wydaje mi się, że słowa te nie są tożsame, ale nigdzie nie mogę znaleźć jednoznacznej odpowiedzi. Proszę o pomoc w określeniu czy słowa te mogą być używane zamiennie, czy istnieją między nimi na tyle istotne różnice, że nie powinno stosować się ich wymiennie.

Pozdrawiam

T

Szanowni Państwo,

mam pytanie o znaczenie słów „Skasuj” i „Usuń” w języku polskim.

Czy poprawne będzie użycie tych dwóch słów dla rozróżnienia tłumaczenia angielskich słów "Remove" i "Delete"? W niektórych aplikacjach dla rozróżnienia tych słów używa się tłumaczenia „Usuń” oraz „Usuń trwale”. Być może jednak „Skasuj” jest również dopuszczalne?

Z góry bardzo dziękuję za pomoc.

Rafał Święch

Szanowni Państwo,

piszę, ponieważ pojawił się na uczelni problem językowy, a mianowicie chciałabym uzyskać informację na temat tego, czy sformułowane zdanie jest poprawne:

„Psycholog działa z poszanowaniem prawa odbiorcy do wysokiej jakości usług psychologicznych”. Czy w użytym zdaniu nie powinno pojawić się wyrażenie „otrzymania/ pozyskania wysokich usług”? Czy zdanie nie powinno zabrzmieć w ten sposób: „Psycholog działa z poszanowaniem prawa odbiorcy do otrzymania/pozyskania wysokiej jakości usług psychologicznych” ? W wyniku tego, iż odbiorca nie posiada bezpośredniego prawa ani wpływu na jakość usług świadczonych przez psychologa, pojawił się dylemat językowy.

Pozdrawiam.

Szanowni Państwo,

na wstępie chciałbym wyrazić uznanie dla pracy, którą wykonuje Poradnia. Szczególnym szacunkiem darzę pana Adam Wolańskiego za wiedzę i kompetencje. Żeby nie przedłużać, przejdę do pytań. Skąd się wzięło powiedzenie, że krowa weszła w szkodę? Wiem, czym jest rzeczona szkoda, ale dlaczego nasi przodkowie tak mówili? A drugie pytanie jest takie: czy oczy mogą być czarne? Nieraz się spotykam z opisem, że ktoś ma czarne oczy, ale choć żyję już dosyć długo, nigdy u nikogo nie widziałem takiego koloru oczów. Podobne zresztą jak z nie wiadomości dlaczego mówi się o rasie czarnej. Przecież ludzie tej rasy mają brązowy kolor skóry. Z najlepszymi życzeniami w nowym roku, Mirek

Szanowni Państwo!

Czy określenia „większość” i „niektóre” są synonimami, mają takie samo znaczenie, można ich używać zamiennie? Jestem pewien, że nie, ale stykam się z osobami, które mają zdanie odmienne od mojego.

Z poważaniem - Dociekliwy

Dzień dobry, czy wyraz niefortunnie można sformułować nieumyślnie?

Szanowni Państwo,

w SJP PWN pierwsze wyrazy definicji haseł „czerwono-” i „bio-” zaczynają się od słów „pierwszy człon...”. Wydawało mi się do niedawna, że pierwsze człony ogółem liczą się jako przedrostki, jednak spotkałam się z opinią, że przedrostkiem jest jedynie drugi z nich (nie ma bowiem podstawy słowotwórczej w polszczyźnie), pierwszy zaś jest tematem słowotwórczym (od podstawy „czerwony”). Jak to właściwie jest z tą klasyfikacją -- czy jedno i drugie możemy zaliczyć do przedrostków?

Z góry dziękuję za odpowiedź.