nazwy własne

 
W tym miejscu znajdziesz wszystko, co chcesz lub powinieneś wiedzieć o nazwach własnych. Dowiesz się, które z nich piszemy małą literą, od których powstały przymiotniki a od których nie, czy od nazwy każdej miejscowości można utworzyć nazwę jej mieszkańca. Poznasz rozstrzygnięcia problemów związanych z nazwiskami i ich odmianą. A jeśli jakiejś odpowiedzi nie znajdziesz, możesz zadać pytanie naszym ekspertom.
  • Nazwiska Macieja, Geneja
    2.11.2018
    Szanowni Państwo,
    jak należy odmieniać nazwiska typu Macieja, Geneja?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Indianin czy Indigena?
    2.11.2018
    Szanowni Państwo,
    w tygodniku „Polityka” (nr 32, 8.08-13.08.2018) pojawił się artykuł, w którym podważano adekwatność określenia Indianie w odniesieniu do rdzennych mieszkańców Ameryki Łacińskiej, sugerując, że dla wielu tamtejszych ludzi jest ono obraźliwe i niepoprawne politycznie. Proponowano za to stosowanie wyrazu (wg artykułu z łaciny) Indigena, czyli ‘miejscowy, tubylec’. Pytam więc o poprawność wyr. Indigena i ewentualną niepoprawność wyr. Indianin, bo w słownikach wzmianki nie znalazłem.
  • Mieszkaniec Bośni
    29.10.2018
    Witam serdecznie.
    Chciałbym się dowiedzieć, jak powinniśmy mówić na mieszkańców Bośni? Czy nazwę narodu zapożyczyć bezpośrednio od nazwy regionu (Bośniacy), czy też używać formy Boszniacy?
  • Pochodzenie nazwy miejscowej Dusowce
    25.10.2018
    Proszę o znalezienie pochodzenia nazwy miejscowości (dziś to Niziny) Dusowce pow. Przemyśl. Czy może pochodzić od nazwiska właściciela ziemi biskupa grekokatolickiego lub książąt ruskich?
  • Norweskie nazwy miast
    23.10.2018
    Szanowni Państwo, mam wątpliwości dotyczące odmiany norweskich nazw miejscowych, tych mniej znanych w Polsce. Wydajemy norweską serię kryminalną, w której co rusz pojawiają się nazwy Malvik, Larvik, Trondelag, Skien, Porsgrunn itd. (przepraszam za brak niektórych znaków diakrytycznych). Niektóre brzmią naturalnie, gdy się je odmienia, inne – już nie. Jaką zasadę odmiany przyjąć w literaturze pięknej? Z góry dziękuję za odpowiedź
  • Nazwisko Nydza
    16.10.2018
    Miałem pewien problem z nazwiskiem. Zleceniodawca nazywa się Nydza. Nazwisko jest odmienialne. Sprawdziłem – googluje się. W dokumentach dyplom trzeba było przyznać Panu Krzysztofowi – no i tutaj problem: Nydze czy Nydza. Wpisałem (komu, czemu) Nydze, człowiek zaś się oburzył. Powiedział, że nie wiem, jak się odmienia jego nazwisko. Sprawdziłem jeszcze raz w necie. Wszędzie znajdowałem dyplom, pismo, mieszkanie, itd. przyznano Panu Nydze. Nie znalazłem Panu Nydza. Proszę o poradę.
  • Czerwony Kapturek spotkał wilka
    28.09.2018
    Moje pytanie dotyczy prawidłowej odmiany czasowników wraz z rzeczownikami w rodzaju męskim w sytuacji gdy wiemy, iż są płci żeńskiej. (np. Czerwony Kapturek z popularnej bajki). Czy poprawnie należy pisać: Czerwony Kapturek spotkał wilka w lesie..., czy też Czerwony Kapturek spotkała wilka? Ja skłaniam się do wersji 2 – przecież wiemy, że chodzi o dziewczynkę.
    W analogicznej konstrukcji nie powiemy przecież: Dr Wąsik przepisał mi receptę w sytuacji, gdy dr Wąsik jest kobietą.
  • Dominikana
    28.09.2018
    Dzień dobry,
    jak jest prawidłowo: jadę na wakacje do Dominikany czy na Dominikanę?
  • Haiti
    25.09.2018
    Szanowni Państwo,
    Jestem zainteresowany nazwą wyspy, na której położone są Haiti oraz Republika Dominikany. Dlaczego w języku polskim nazywamy ją Haiti, a w większości języków, po dziś dzień, funkcjonuje nazwa Hispaniola? Dlaczego na gruncie języka polskiego zaszła zmiana z Hispaniola na Haiti w XIX wieku? Czy jest to kwestia związana z językiem czy może raczej z polityką?

    Z wyrazami szacunku
    Paweł S.
  • Mieszkaniec Złejwsi Wielkiej
    21.09.2018
    Od dłuższego czasu nurtuje mnie jedno pytanie. Jak nazywa się mieszkaniec Złejwsi Wielkiej?
    Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
  • Dominika – Dosia
    20.09.2018
    Witam, ostatnio często się spotykam z zdrobnieniami Dosia, Donia dla imienia Dominika. Zacząłem się zastanawiać nad ich poprawnością, a nigdzie nie mogę znaleźć żadnej informacji, jedynie o tym, że Dosia jest ponoć zdrobnieniem od imienia Dorota, ale czy można używać dla imienia Dominika? I tak samo z zdrobnieniem Donia, bo z tym już w ogóle nie mogę znaleźć jakiegokolwiek wytłumaczenia.
  • Marki Maserati nie odmieniamy
    19.09.2018
    Dzień dobry,
    wiem, że temat był już nieraz poruszany, ale w dalszym ciągu nie mogę odnaleźć odpowiedzi na nurtujące mnie pytanie dotyczące odmiany przez przypadki marek samochodów. Konkretniej marka Maserati. Kogo, czego? Maseratiego czy Maserati? Z kim? Z czym? z Maserati, czy z Maseratim? Czy marki samochodów w języku polskim odmieniamy czy nie? i od czego to jest zależne? Z góry dziękuję za odpowiedź i rozwianie obecnych wątpliwości.
  • Marcello di Capua, D. Marcella di Capui itd.
    19.09.2018
    Szanowni Państwo,
    piszę monografię życia i twórczości włoskiego kompozytora Marcella di Capua – i właśnie, czy w tekście polskim powinienem to nazwisko odmieniać ? Dodam, że sprawa jest o tyle skomplikowana, że proste odniesienia do miasta w Kampanii nie muszą tu grać roli. Część badaczy uważa (niesłusznie), że di Capua jest przydomkiem artysty (z Kapui), natomiast w mojej opinii jest to nazwisko. Cząstka di jest pisana małą literą zgodnie z ortografią z epoki.
  • Miś Yogi
    14.09.2018
    Dzień dobry,
    mam pytanie o zapis imion postaci fikcyjnych w liczbie mnogiej. Natknęłam się ostatnio w jednej z niedawno wydanych, bestsellerowych książek (z korektą) na zapis piżama w misie Yogi. Czy z racji liczby mnogiej jest on poprawny? Słownik ortograficzny PWN wspomina o Misiu Yogi (pytanie powiązane: dlaczego nie Yogim?) wyłącznie w liczbie pojedynczej.

    Dziękuję i pozdrawiam
    Magdalena Weiss
  • Heike Kamerlingh Onnes
    14.09.2018
    Chciałbym prosić o poradę, jak poprawnie powinno się odmieniać przez przypadki imię i nazwisko holenderskiego fizyka i noblisty, które w mianowniku brzmi: Heike Kamerlingh Onnes.
  • Łysy, Łęcka jako nazwiska
    13.09.2018
    Jeżeli mężczyzna oraz kobieta noszą nazwisko Łysy, czy wówczas uznajemy to nazwisko za nieodmienne? Czy może w przypadku mężczyzny należy takie nazwisko deklinować, a w przypadku kobiety nie?
    Jak postąpić w drugą stronę, kiedy nazwisko ma formę żeńską, np. kobieta i mężczyzna noszą nazwisko Łęcka?

    Z wyrazami szacunku
    Bożena K.
  • Swornegacie i Zagacie
    12.09.2018
    Dzień dobry. Proszę o wyjaśnienie słowa sworny zawartego w nazwie miejscowości znajdującej się na Kaszubach : Swornegacie. Dziękuję za pomoc.
  • Nazwiska w wołaczu
    5.09.2018
    Szanowni Państwo,
    czy odmężowska forma np. Ziębowa może mieć w wołaczu formę: pani Ziębowo? Czy wszystkie nazwiska bezwzględnie w wołaczu mają formę mianownikową? Czy ten zwyczaj dotyczy też dawnych czasów, np. końca XIX wieku? W moich stronach, na południu Polski jeszcze po wojnie używano wołacza w odmężowskich formach nazwiska i nie widzę w tym nic nagannego. Podobnie jak w połączeniu: pani Nowak itp. Jaka reguła mówi, że to jest niestosowne?
  • Nazwisko Świergiel
    4.07.2018
    Bardzo prosiłabym o odpowiedź, jak odmienić nazwisko Świergiel w liczbie mnogiej: Świergielowie czy Świerglowie? Powstał „konflikt” rodzinny ;-)
    Z góry serdecznie dziękuję
    A. Mytkowska
  • Bośnia i Hercegowina
    4.07.2018
    Szanowni Państwo,
    jaką formę przyjmuje orzeczenie dla wyrażenia Bośnia i Hercegowina?
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego