pragmatyka

To skarbnica informacji o tym, których wyrazów i wyrażeń używać w określonych sytuacjach, jaki wpływ na znaczenie lub rozumienie tekstu ma sytuacja, kontekst, nadawca lub odbiorca. Dowiesz się tu: jak zwracać się do określonej osoby; kiedy stosować wielką literę w zwrotach grzecznościowych; jak pisać tytuły naukowe lub stanowiska w formach adresatywnych; czy można napisać „Witam” w e-mailu; kiedy zrozumiały jest zwrot „Jestem samochodem”.

  • pani sprzątająca
    1.09.2012
    1.09.2012
    Niektórzy wzbraniają się przed słowem sprzątaczka, zastępując je uparcie eufemizmem pani sprzątająca. Czy mają słuszność? Czy rzeczywiście należy unikać tego wyrazu dlatego, że w odczuciu pewnych osób może on brzmieć pogardliwie?
  • nazwa adresata w liście
    1.07.2012
    1.07.2012
    Witam.
    Zastanawiam się, czy powszechnie stosowane w listach oficjalnych wyrównanie adresata i pożegnania wraz z podpisem do prawej jest kwestią uzusu, czy jest może gdzieś skodyfikowane? Jak się Państwo zapatrują na korespondencję oficjalną z jednostronnym wyrównaniem wszystkiego do lewej?
    Pozdrawiam.
  • do duchownych protestanckich i prawosławnych
    14.06.2012
    14.06.2012
    Jak należy zwracać się do duchownych protestanckich oraz prawosławnych? Czy w obu przypadkach można się posłużyć formułami proszę księdza i szczęść Boże!, używanymi w Kościele katolickim?
  • jemu czy Jemu?
    11.06.2012
    11.06.2012
    Szanowni Państwo,
    czy pisanie dużą literą zaimków w trzeciej osobie, gdy w korespondencji z kimś piszemy o innej osobie: Ona, Jemu, Ich itp. jest ogólnie przyjętym zwyczajem, czy też pewną ekstrawagancją? Spotykam różne opinie na ten temat – niektórzy twierdzą, że to niezbędny przejaw szacunku do osób, o których piszemy. Inni skłonni sa uznać to za przesadną egzaltację stylu.
    Z poważaniem,
    Łukasz
  • zaproszenia w aspekcie etykietalnym
    31.05.2012
    31.05.2012
    Witam serdecznie,
    temat ten pojawiał się już wielokrotnie. Chodzi mi o odmianę nazwisk na zaproszeniach. Problem dotyczy kilku nazwisk i właśnie w ich odmianie prosiłabym o pomoc: K. i M. Buda, Pietruszka, Kłoda, Bielówka – Budów, Pietruszków itd.?
    Mam również dylemat, czy w przypadku małżeństwa, w którym żona zachowała nazwisko rodowe i obecnie ma Stypa-Kłoda, a małżonek tylko Stypa, na zaproszeniu należy umieścić Sz. P. K. i M. Stypów.
    Pozdrawiam
  • Dlaczego?
    30.05.2012
    30.05.2012
    O ile wiem (z filmów), Amerykanie na pytanie potrafią odpowiedzieć krótkim pytaniem „Why?”, czyli po prostu „Dlaczego?”, ale w znaczeniu 'Dlaczego pytasz?'. Zauważyłem, że w polskich książkach też czasem stosuje się taką formułę, pada np. pytanie „Napisałeś już ten raport?”, po czym odpowiedź brzmi „A dlaczego?”. Czy to nie jest zbyt posunięty skrót myślowy i czy nie powinno być „A dlaczego pytasz?” lub „A czemu cię to interesuje?” i tym podobne?
  • list do księdza
    11.05.2012
    11.05.2012
    Witam!
    Na podaniu chcę wpisać Adresata:
    ks. dr Michał Tunkiewicz
    opiekun praktyk studenckich
    w placówkach pomocy społecznej
    Wydział Teologii UWM
    ul. Kard. Hozjusza 15
    11-041 Olsztyn

    Mam wątpliwości, co ma być napisane małą, a co wielką literą. Proszę o pomoc.
    Pozdrawiam!
  • Panie przodowniku!
    9.05.2012
    9.05.2012
    W wielu przedwojennych filmach, np. w Znachorze z 1937 roku, bohaterowie podczas rozmowy z policjantem zwracają się do niego per panie przodowniku. Skąd ta nieznana już dzisiaj tytulatura i co dokładnie ona oznacza?
  • autoprezentacja
    6.05.2012
    6.05.2012
    Pewien doktor nauk prawnych napisał w swoim profilu na stronie uczelni tak: „Moje zainteresowania ogniskują się wokół prawa pracy”. Jestem przekonany, że jest to zbędne „upiększanie” tego, co można by oddać prostymi słowami, np. „Moje zainteresowania dotyczą (przede wszystkim) prawa pracy”. Czy moje rozumowanie jest słuszne?
  • Szanowna Poradnio…
    13.03.2012
    13.03.2012
    Szanowna Poradnio,
    raz jeszcze chciałabym poruszyć zagadnienie rozpoczynania listów. Wiem, że można to zapisywać tak, jak sama to uczyniłam – z przecinkiem po Poradnio i małą literą od nowej linii. Czy przyjął się już zapis z przecinkiem i wielką literą w następującym po nim wersie? Jest on dość często spotykany i przyznam, już mnie nie razi.
    Dziękuję za odpowiedź.
    A. K.
  • Witam!
    5.03.2012
    5.03.2012
    Czy powitanie Witam jest niestosowne, gdy skierowane jest do rówieśników lub użyte w okolicznościach, kiedy powitanie Dzień dobry nie brzmi dobrze, np. pogrzeb? Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Pozdrawiam
    Katarzyna
  • poseł czy posłanka?
    9.02.2012
    9.02.2012
    Mamy wątpliwość dotyczącą reguł Wikipedii: czy w boksach informacyjnych, w stosunku do kobiet będących posłankami, właściwsze jest stosowanie formy poseł, czy posłanka? Według niektórych, z uwagi na treść ustawy, która mówi wyłącznie o posłach, należy stosować rodzaj męski, ponieważ określa ona oficjalną nazwę funkcji. Dla innych ma to sens tylko dla stanowisk będących nazwami własnymi, a sama ustawa dotycząca parlamentarzystów używa wyłącznie rodzaju męskiego tylko dla klarowności zapisu.
  • ty czy Ty w czatach?
    3.01.2012
    3.01.2012
    Szanowna Poradnio,
    ponownie pytanie ze świata wirtualnego ;) Jaką formę pisowni ty/Ty należy przyjmować w korespondencji elektronicznej? W szczególności mam na myśli tzw. komunikatory internetowe vel czaty – tu osobiście stosuję małą literę, jako formę kontaktu bezpośredniego, podczas gdy dla maili czy SMS-ów – wielką (uznajmy, że to epistolografia :) – e-pistolografia? :)
    Pozdrawiam Noworocznie,
    Edgar Filip Różycki
  • Colloquium niedzielne na ulicy
    17.12.2011
    17.12.2011
    Szanowni Państwo!
    Zwracam się z pytaniem. W wierszu Juliana Tuwima Colloquium niedzielne na ulicy poeta posłużył się takimi formami: szukałem panią, zeszłą razą. Czy z jęzkoznawczego punktu widzenia są to formy poprawne? Czy właściwymi formami są: formy szukałem pani i zeszłego razu?
    Dziękuję za odpowiedź!
    Pozdrawiam
  • tytuł i stanowisko
    9.12.2011
    9.12.2011
    Wedle zasady ogólnej stopnie i tytuły naukowe umieszcza się przed nazwiskiem, a stanowisko uczelniane (jeśli chce się je zaznaczyć) – po nazwisku, np. dr hab. Jan Nowak, prof. UW. Czy wobec tego prawidłowy jest zapis: prof. zw. dr hab. Adam Król? Profesor zwyczajny to wszak stanowisko uczelniane, a nie tytuł naukowy. Czy w takim przypadku (jeśli właśnie zależy nam na wymienieniu tego stanowiska) nie powinno być raczej: prof. dr hab. Adam Król, prof. zw.?
  • do wiadomości Pani Kowalskiej
    4.12.2011
    4.12.2011
    2 października 2011 udzielili Państwo odpowiedzi, że pisownia wielką literą formy grzecznościowej pan, w przypadku gdy chodzi o osobę trzecią, a nie o adresata pisma, jest nieuzasadnione (przykład: „Skontaktował się ze mną w tej sprawie pan Jan Nowak”). Spotykam się z użyciem wielkiej litery w korespondencji mailowej, kiedy list wysyłany jest również do wiadomości osoby, o której mowa w treści: „Przesyłam treść maila również do wiadomości Pani Kowalskiej”. Czy takie użycie jest uzasadnione?
  • list do urzędu
    23.11.2011
    23.11.2011
    Szanowni Eksperci,
    w jaki sposób należy zaadresować list do urzędu, jeżeli chcemy, by trafił on do konkretnej osoby. Gdzie należy wpisać i w jaki sposób (Sz.P., W.P.?) imię i nazwisko adresata. Na przykład:
    Urząd Marszałkowski
    (Sz.P./W.P.)? Beata Nowak
    ul. XY
    00-300 Poznań

    A może należy zastosować archaiczny chyba już zwrot: do rąk Pani…? A jeśli tak, to w którym miejscu (po adresie czy pomiędzy nazwą a ulicą)?
    Dziękuję za wskazówki
    Pozdrawiam
    Tomasz
  • zwroty do adresata w podręczniku
    17.11.2011
    17.11.2011
    Witam Pana.
    Tłumacze podręcznik, w którym jest bardzo dużo zwrotów bezpośrednich do adresata, czyli zaimków osobowych dzierżawczych. Czy powinnam je pisać z wielkiej, czy z małej litery? Wydaje mi się ze z małej, ponieważ nie jest to list, ale nie jestem pewna.
    Z wyrazami szacunku
    Ada Konieczny
  • zaproszenie
    3.11.2011
    3.11.2011
    Dzień dobry!
    Samorząd pewnej klasy organizuje wieczorek literacki. Jak powinien podpisać zaproszenia?
    Zaprasza Samorząd Klasy 6b.
    Zaprasza samorząd klasy 6b.

    Czy na zaproszeniu powinno się umieszczać informacje o pełnionej przez adresata funcji?
    Zapraszamy Przewodniczącego Komisji Bezpieczeństwa Pana Jana Borutę…
    Zapraszamy Szanownego Pana Jana Borutę…
  • kredyt z ratą
    12.10.2011
    12.10.2011
    Czy wyrażenie kredyt z niską ratą, z wysoką ratą jest poprawne? Czy jest potoczne, czy należy do ogólnej odmiany polszczyzny? Można je często znaleźć w prasie i reklamie.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego